Het kabinet kondigt vandaag aan dat het in 2010 weinig zal bezuinigen om de
prille heropleving van de economie niet te schaden. Tegelijkertijd biedt de
crisis juist ook de kans om moeilijke dossiers aan te pakken.
De hooggeleerden van de universiteit van Tilburg zullen zich vanmiddag in een
debat buigen over de inhoud van Prinsjesdag. De boodschap die ze aan dit
kabinet willen meegeven: ‘Hou op met mensen en bedrijven te pamperen’.
Reactie Eijffinger
Hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger vindt niet dat er
bezuinigd moet worden in 2010. "U vraagt zich misschien af of we nu
moeten bezuinigen. Het antwoord luidt: nee. Alstublieft geen procyclisch
beleid; bezuinigingen nu zouden de crisis verergeren. Wat dan wel?
Structurele maatregelen, zodat we de pijn op termijn verzachten."
Reactie Verbon
Harrie Verbon, hoogleraar openbare financiën, vindt dat het kabinet moet
besluiten tégen het verhogen van de AOW-leeftijd: "Onder het mom
van de crisis wordt geopperd dat de AOW-leeftijd omhoog moet, naar 67 jaar.
Mijn stelling luidt: dat is een slecht idee. Sterker nog: de AOW leeftijd
kan omlaag."
Z24 sprak uitgebreider met Marcel Canoy, hoogleraar zorgeconomie en chief
economist bij het onderzoeksbureau Ecorys. Hij vindt de Miljoenennota maar
niks. "De Miljoenennota is een verhaal van kommer en kwel. Ten
onrechte! Bezuinigen kan een positieve wending krijgen. Haal het weg bij
burgers en bedrijven die te veel verwend zijn. Zo vergroot je het
zelfvertrouwen van burgers, van pamperen wordt niemand beter, gaan bedrijven
meer innoveren en wordt de staatskas weer gevuld."
De tot zover uitgelekte plannen gaan u niet ver genoeg?
Canoy: "Ik denk niet dat het gaat om de vraag of ze ver genoeg gaan of
niet. Het kabinet komt met de mededeling dat er flink bezuinigd moet worden.
Vorig jaar wilde men er nog niet aan, en het jaar daarvoor óók al niet, en
ook nu blijft men voorzichtig."
Hoe beoordeelt u het ambitieniveau van dit kabinet?
Canoy: "Dit is niet bepaald een kabinet dat uitblinkt doordat het
moedige besluiten neemt. En als je eerlijk kijkt naar wat er de afgelopen
vier jaar gebeurd is... Het kabinet zegt nu dat er geen taboes meer zijn.
Maar ze hebben die taboes zelf gecreëerd. De hypotheekrenteaftrek, de
AOW-leeftijd, dat soort zaken bleef onbespreekbaar."
Maar is het verstandig om zoiets als hervorming van de hypotheekrenteaftrek
nu door te voeren?
Canoy: "Nee, nu niet, want dankzij de recessie zit de woningmarkt op
slot. Maar de vorige kabinetten van Balkenende hadden dat kunnen doen. Wat
betreft de AOW-leeftijd: in andere landen is die al aangepast. De
hypotheekrenteaftrek trouwens ook. Dat ging in de regel geleidelijk en
zorgde voor weinig problemen. Dat kan hier ook. Maar ik vind het nogal wat
van het kabinet om ook komend jaar deze zaken niet groot aan te pakken.
Eerst zorg je voor problemen, en vervolgens zeg je: er zijn geen taboes, en
het volgende kabinet mag het oplossen."
Hoe zou u de Miljoenennota kenschetsen?
Canoy: "Die vind ik heel somber. En nou ben ik niet in de
ontkenningsfase, maar ik vind dat je de kredietcrisis moet aanpakken om
dingen te veranderen waarvan je eigenlijk zou moeten zeggen: daar is het nu
tijd voor. De eigen verantwoordelijkheid van burgers zou daarbij voorop
moeten staan. Je kunt zeggen dat de samenleving op een kind lijkt dat te
veel speelgoed heeft gekregen. Wat gebeurt er met zulke kinderen? Die willen
alleen maar meer speelgoed, en willen het bestaande speelgoed vooral niet
kwijt."
De bezuinigingen, hoe zou u die beoordelen?
Canoy: "Mijn collega Lans Bovenberg (econoom - red.) en ik hebben
een reeks voorstellen (zie hier)
gedaan die het kabinet zou kunnen overnemen. Die ideeën staan voor
dynamisering van de samenleving, niet de verschraling van de samenleving. Je
kunt ervoor kiezen simpelweg te bezuinigen op diensten, maar de mensen
hetzelfde te laten betalen als ze eerst deden. Je kunt er ook voor kiezen ze
méér te laten betalen voor hetzelfde. Dat is op zijn minst 'armzalig'."
Valt er ook niet wat voor te zeggen om nu nog niet ál te hard uit te pakken
met maatregelen?
Canoy: "Dat is een klassiek macro-economisch argument. Wat wij hebben
geprobeerd te zeggen is: 'ja, je kunt de lonen bevriezen, ambtenaren
ontslaan et cetera, en klaar. Maar je kunt de zaken beter dynamisch
aanpakken'."
"Neem als voorbeeld het onderwijs. Laat collegegelden bepaald worden door
de universiteiten zelf. Ze mogen ook selecteren aan de poort. Vervolgens, om
ervoor te zorgen dat niet alleen mensen die rijk zijn kunnen studeren, voer
je een sociaal leenstelsel in. Studenten kunnen dan tegen gunstige
voorwaarden lenen en met terugbetalingsregelingen. De grootste angst is dat
studenten zich in de schulden steken omdat ze later geen baan kunnen vinden
waardoor ze die schulden niet kunnen terugbetalen. Studenten gaan door zo'n
systeem serieus studeren want die voelen dat ze het voor zichzelf doen, ze
moeten die lening immers terugbetalen. Het Centraal Planbureau berekende al
dat dit voorstel de overheid 2,5 miljard euro oplevert", aldus Canoy.
Lees ook:
Kabinet
formuleert ambities tot 2020
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl